Praca człowieka jako podstawowa kategoria pedagogiki pracy
Praca - to każde indywidualne lub zbiorowe działanie ludzkie mające na celu doskonalenia człowieka i świata. (J. Majka, Rozważania o etyce pracy.)
Praca - to wolna, choć naturalnie konieczna działalność człowieka wypływająca z poczucia obowiązku, połączona z trudem i radością, a mająca na celu tworzenie użytecznych społecznie wartości duchowych i materialnych. (Cz. Strzeszewski, Praca ludzka: zagadnienia społeczno - moralne).
Cechy charakterystyczne tych definicji:
-
praca jest działaniem jednostkowym lub zbiorowym; służy doskonaleniu osoby i świata; jest zespołem czynności wolnych, gdyż człowiek jest obdarzony wolną wolą;
-
praca ma wymiar moralny - jest kategorią moralną;
-
praca jest działaniem dla człowieka koniecznym, na tę konieczność wskazuje rozum człowieka - jest formą służącą utrzymaniu się przy życiu, jak i służy rozwojowi człowieka;
-
praca jest działaniem ciągłym, w znaczeniu historycznym, jak i duchowym;
-
elementem pracy jest zarówno wysiłek (trud), jak i radość;
-
motywem każdej pracy jest poczucie obowiązku. Sama praca jest obiektywnym obowiązkiem wynikającym z prawa naturalnego;
-
praca jest działaniem celowym, gdyż jest wolna i rozumna. Służy doskonaleniu podmiotu i świata. Doskonalenie to polega na dodawaniu nowych wartości do przedmiotu oraz na rozwijaniu potencjalnych możliwości podmiotu - wykonawcy. Praca jest wartością i źródłem wartości.
Twórcze aspekty pracy człowieka:
-
Praca ma materialną moc twórczą - jest źródłem egzystencji ludzkiej i sposobem tworzenia przez człowieka własnego życia;
-
Jest podstawą moralnego rozwoju człowieka - tworzy warunki realizacji i rozwoju życia;
-
Praca ma moc socjotwórczą - jej nieodłącznym elementem jest współpraca i współdziałanie ludzi;
-
Jest działaniem upośrednionym - rodzi i zużywa, tworzy i potrzebuje rozwiniętych form regulacji, co prowadzi do rozwoju umysłowego.