Śledź nas na:



Kwalifikacje i kompetencje zawodowe

Kwalifikacje zawodowe są układem postaw, warunków zdrowotno - fizycznych, struktur umiejętności sensomotorycznych, praktycznych i umysłowych, pozwalających na rozwiązywanie zadań na stanowiskach pracy, przeznaczonych dla określonego rodzaju czynności, których całość tworzy zawód. Relacje między umiejętnościami praktycznymi i umysłowymi zmienia się w zależności od rodzaju zawodu.

Kwalifikacje definiowane są jako:

  • wiązki umiejętności, które są wymagane dla rozwiązania określonego zadania,

  • poziom wyszkolenia zawodowego, jak i zdolności, takie jak inteligencja ogólna, właściwości psychofizyczne związane z funkcjonowaniem organów zmysłowych i mięśni oraz zdolności specjalne, np.: pamięć, wyobraźnia przestrzenna, uwaga, zdolności techniczne,

  • możliwości pracownika jako całość - indywidualne umiejętności, wiadomości i sprawności, które pozwalają jednostce na wykonywanie odpowiednich funkcji w procesie pracy,

  • wiedza i umiejętności, zdolności, doświadczenia, zręczności, które umożliwiają pracownikowi przygotowanie do wykonywania konkretnej pracy, zawodu oraz pożyteczną działalność w organizacji.

Kwalifikacje zawodowe w każdym zawodzie obejmują różne ich poziomy. Wyróżnia się podstawowe lub wstępne kwalifikacje zawodowe, które umożliwiają podjecie pracy w danym zawodzie, a następnie kolejne szczeble kwalifikacyjne, związane z doskonaleniem i dokształcaniem, aż do osiągania mistrzostwa.

Rodzaje kwalifikacji zawodowych wg T. Nowackiego

Kwalifikacje pracownicze, których elementami są kwalifikacje zawodowe, to umiejętności dostosowane do rozwiązywania zadań na stanowisku pracy. Obejmują one także kwalifikacje moralno - społeczne i kwalifikacje zdrowotne. Kwalifikacje pracownicze są pojęciem szerszym od kwalifikacji zawodowych , gdyż obejmują również kwalifikacje pracownicze dla rozmaitych rodzajów zatrudnienia, które nie zaliczają się do żadnego z zawodów.

 

Kwalifikacje pracownicze

 

Zawodowo- fachowe kwalifikacje

Zmienność zawodów

Zmienność w zawodzie

Partycypacja pracownicza

Istota

Umiejętności i aktywność, gotowość wyboru drogi kształcenia zawodowego, wyuczenia się zawodu i dalszego kształcenia

Umiejętność i gotowość opanowania innego lub kilku zawodów, ich części lub funkcji

Gotowość do stałego przedstawiania się w pracy, aktywność w zawodzie, aktywność w funkcjach

Umiejętność i gotowość współdziałania w kształtowaniu struktury własnej pracy

Aktywność

Umiejętność kształtowania pracy

Umiejętność orientacji i reorientacji długookresowej

Umiejętność orientacji i reorientacji krótkookresowej

Umiejętność strukturyzowania pracy, gotowość do zmiany

 

Kwalifikacje kluczowe „Schlusselqualifikationen" rozumiane są jako umiejętności i sprawności, które nie odnoszą się bezpośrednio do określonych, oddzielnych praktycznych czynności, ale oznaczają:

  • uzdolnienia do dużej liczby pozycji i funkcji jako alternatywnych wyborów w tym samym czasie,

  • zdolność do przezwyciężania sekwencji (wynikających przeważnie z nieprzewidywalnych zmian) wymagań w biegu życia. (Dieter Martens, 1974)

 

Mają one ułatwić:

  • transfer wiedzy zawodowej i zastosowanie ich w pokrewnych zawodach,

  • przystosowanie do zmian w technologii i gotowość do dalszego uczenia się,

  • dopełniania wcześniej nabytej wiedzy, rozwijanie i rekonstruowanie wcześniej opanowanych umiejętności.

Kwalifikacje ekstrafunkcyjne - umiejętności wykraczające poza stereotypowe zadania zawodowe, przy czym włącza się również do nich szczególne umiejętności postępowania z innymi ludźmi.

Kompetencje - to nadany na podstawie właściwych kwalifikacji zakres pełnomocnictw i uprawnień do działania i decydowania oraz wydawania sądów w określonym obszarze. Kompetentnym jest się wtedy, jeśli posiada się uprawnienia do działania i kwalifikacje.

Kompetencje zawodowe to uprawnienia do działania w określonym obszarze zawodowym na podstawie uzyskanych kwalifikacji, pozwalających na właściwe rozwiązanie zadań zawodowych.

Tak rozumiane kompetencje zawodowe:

  • odnoszą się do określonego obszaru zawodowego;

  • są wymierne, tzn. pozwalają się zmierzyć i można zaobserwować skutki zmian spowodowane stosowaniem kompetencji;

  • umożliwiają wykonanie zadań w określonych warunkach, wyznaczonym czasie i na odpowiednim poziomie, czyli zgodnie z przyjętym standardem.

 



Zobacz także